უსინათლო ადამიანები და ქართული საზოგადოება, ინტეგრაციის პრობლემები.

დღეისათვის საქართველოში, არ არსებობს ოფიციალური სტატისტიკური მონაცემები, უსინათლო ადამიანების შესახებ.
თუმცა უსიანათლო ადამიანების პრობლემა, ყურადსაღები თემაა. საინტერესოა, რამდენადაა დაცული მათი უფლებები კანონით და აღსრულების თვალსაზრისით? ,აქვთ თუ არა შესაძლებლობა მიიღონ ხარისხიანი განათლება, დააფიქსირონ საკუთარი პოზიცია არჩევნებზე, რამდენადაა პირობები შექმნილი, მათი დასაქმებისათვის, არსებობს თუარა მათთვის სახელმწიფოს მხრიდან დახმარების პროგრამები, და საერთოდ რა პრობლემებია, საზოგადოებასთან ინტეგრაციისას.
საქართველოში არსებობს უსინათლო ადამიანთა საზოგადოება, სადაც უსინათლოები, არიან გაწევრიანებული. უსინათლოთა საზოგადოებას რამდენიმე ქალაქში ჰყავს წარმომადგენლობა., მათ შორის ბათუმში.
ბათუმის წარმომადგენლობაში 350 დამიანია გაწევრიანებული., მათ შორის 16 ბავშვია.
ამ ორგანიზაციას უსინათლოთა მხოლოდ ნაწილი აკითხავს.
უსინათლოთა კლუბის წარმომადგენელი, რეზო მიქელაძე, 23 წლის წინ აფეთქმდა ნაღმზე და მხედველობა დაკარგა, შემდეგ კი როგორც თვითონ აცხადებს, მისი ცხოვრება რადილაურად შეიცვალა.
“ აქ არაფერს ვაკეთებთ, უბრალოდ დრო გამყავს, დრო კი ძალიან ბევრი მაქვს, მუშაობის ან გართობის საშუალება აქ არ არის, უბრალოდ ვზივართ და ჩვენს განცდებზე, ისტორიებზე ვსაუბრობთ ნახევარ ქალაქს გავდივარ იმისათვის რომ ჩემისთანებს შევხდე, აბა სხვა ადამიანები, ჩვენთან თითქმის არ მეგობრობენ.”
უსინათლოთა კლუბში ნიკა ტარიელაძეც მარტოობის დასაზლევად, “სხვებისგან” თავის დასაღწევად მოდის, ისიც სრულიად ბრმაა და ბავშვობიდან ვერ ხედავს, საზოგადოებისგან იზოლირებულად ცხოვრებვა ძალიან გაუჭირდა, ხელისუფლებას უყურადღებობაში ადანაშაულებს და ამბობს რომ, ყოველთვის ას ეარ იყო::” არ გეგონოთ კომუნისტებს მივტიროდე, მაგრამ ფაქტია, სამსახური დახმარებები გვქონდა, “ პუტიოვკებსაც” გვირიგებდნენ, თავს უმწეოდ არ ვგრძნობდით, დღეს კი საშინელ პირობებში გვიწევს ცხოვრება, არც დახმარება, არც სამუშაო, ეს კაცისათვის ძნელი ასატანია.2006წლიდან შეღავათები შუქზე, წყალზე და ნაგავზე მოგვიხსნეს.საკვებითაც გვეხმარებოდნენ ხოლმე, ახლა არც ეს არის, მოკლედ ჯამრთელებად გვაღიარეს

უსინათლოთა ადამიანების მხოლოდ მცირე ნაწილია დასაქმებული, მათ შორისაა გელა მიკეიძე, რომელიც უსინათლოთა კლუბის მეწისქვილეა.
ერთი კილო ფქვილის დაფქვაში 15 თეთრს უხდიან, თუმცა გასამსჯელო ცოტა აქვს, რადგან მარცვალი, იშვიათად მოაქვთ დასაფქვევად..
“ ვინ ფქვავს ახლა პურს ან მჭადს? იშვიათად მოდიან, ისიც თუ გაუკეთე ვინმეს საქმე, სასაცილო დღეში ვვარდები, მანეთი, რომ მომცეს და მითხრას 10 მანეთიაო ჯიბეში უსიტყვოდ ჩავიდებ ფულს, ვერ ვცნობ, ვერც ჩემით დავდივარ, არც დახმარებები მაქვს , პენსია მხოლოდ შუქზე გვყოფნის, რა უნდა გითხრას ჩემნაირმა ადამიანმა.”
ღოგორც აქ აცხადებენ მათ არავითარი შეღავათებით არ სარგებლობენ, მათ არც საკვებით, არც სამგზავრო, კომუნალური და სამედიცინო დახმარებები არ აქვთ“
როგორც ჯანდაცვის სამინისტროს, სოციალური დაცვის დეპარტამენტის წარმომადგენელის, თათია გვარამაძის განცხადებით “არასწორია ინფორმაცია, თითოს უსინათლოებს არ აქვთ არანაირი დახმარება, სახელმწიფო ცდილობს დაეხმაროს მათ, ჯანდაცვის სამინისტრო ცდილობს, მათი ინტერესების გათვალისწინებას ბიუჯეტის შედგენისას., 2010 წლის ბიუჯეტით გათვალისწინებულია რომ, 18 წლამდე ასაკის შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ბავშვები, ერთ პირზე მიიღებენ 22 ლარს, ასევე 22 ლარს მიიღებენ შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე არამომუშავე, პირველი ჯგუფის უსინათლოები., ასევე, თუკი ისინი არიან სიღარიბის ზღვარს მიღმა მყოფი ოჯახიდან ამ შემთხვევაში გათვალისწინებულია, დამატებით, სხვა დახმარებებიც.”
რაც შეეხება უსინათლო ადამიანებს, ბავშვებისათვის განათლების ხელმისაწვდომობის საკითხს, თბილისსში არსებობს სპეციალიზებული სკოლა-პანსეონი, რომელიც ერთადერთია საქართველოში..უფროსი ასაკის ადამიანებმა, კი რომლებმაც მხედველობა შედარებით უფროს წლებში დაკარგეს მა თარ შეუძლიათ ბრაილის შრიფტიტ კითხვა.
სკოლა -პანსეონში 50-მდე ბავშვი სწავლობს.იქ მათთვის ყველა პირობა შექმნილი განათლების მისაღებად.
ისინი ცხოვრობენ აქტიური ცხოვრების წესით, ვარჯიშობენ, სხვადასხვა კონკურსში მონაწილეობენ.
სკოლაში ფუნქციონერებს ხალხური სიმღერების გუნდი, შექმნილია ფოლკლორული ანსამბლი.ც. აქვე, არის სპეციალური დარბაზი სადაც ტრენაჯორებია განთავსებული.. გოგონები საოჯახო საქმესაც ეუფლებიან,

პანსიონში სწავლება, ეროვნული სასწავლო გეგმის მიხედვით, ხორციელდება, სწავლება ბრაილის შრიფტიტ მიმდინარეობს.

სკოლა-პანსიონის ხელმძღვანელი ამბობს რომ:”თავიანთი დეფექტირ მიმართ, კარგი რეალური მიდგომა აქვთ, ბუნებრივად აღიქვამენ დაავადებას და ამაში არავის ადანაშაულებენ ნაკლში., ეს კი ფსიქოლოგიური თვალსაზრისით, პოზიტიური განწყობაა, კარგად იციან, რომ ისინი ჩვეულებრივი ადამიანები არიან, უბრალოდ რაღაც შეეზღუდათ.”
Pპანსიონის ხელმძღვანელი ასევე საზოგადოების მხრიდან უსინათლოების დისკრიმინაციაზე საუბრობს და ერთ ფაქტს იხსენებს:” პატარები ზოოპარკში სამარშუტო წავიყვანეთ, როდესაც ერთერთმა მგზავრმა გაიგო, ისინი უსიათლოები არიან, და მასწავლებე;ლს ზოოპარკში დასათვალიერებლად მიჰყავდა, მათ მიმართ დამოკიდებულება ასე გამოხატა:”ზოოპარკში ნეტა რა უნდა ნახონ, თუ ბრმები არიანო”, მეორე დღეს ბავშვებს ვკითხე, თუ რა არ მოეწონათ, ერთხმად აღიარეს, მარშუტკა, მას! ”
სკოლა პან-სეონის აღსაზრდელი, 14 წლის მაკო, ამბობს, რომ აქ ყოფნა ძალიან უყვარს.-“ დავდივარ აქ და ვსწავობ, ისევე როგორც ჩვეულებრივი ბავშვები და ვაკეთებ ყველაფერს, ყველაზე მეტად მიყვარს მეგობრებთან ყოფნა, თბილისის “ნორჩ პიანისტთა “ კონკურსში ორჯერ მივიღე მონაწილეობა და ორჯერვე დიპლომი ავიღე, მინდა, გამოვიდე მუსიკოსი და ინგლისური ენის სპეციალისტი, ვოცნებობ როიალზე და მესამე თაობის მობილურზე.”
Mმაკო უსინათლო ბავშვების მშობლებს მოუწოდებს რომ , მოიყვანონ შვილები ჩვენთან, რადგან აქ არის ყველანაირი საშუალება, რომ შეისწავლონ ბევრი რამ არ ჩაკეტონ სახლში,. Gამოიყვანონ გარეთ და მოახდინონ ინტეგრირება”, ამავე პანსეონის აღსაზრდელი გოდერძი, კი პატარებს ურჩევს :”აუცილებელია კითხვა, ასევე კომპიუტერის სწავლა, იკითხეთ ზღაპრები, რადგან ზღაპრის გმირების სახით, უფრო მეტი მეგობარი გეყოლებათ.”
Eეროვნული სასწავლო გეგმებისა და შეფასების ცენტრის ინკლუზიური განათლების მთავარი კონსულტანტის თათია პაჭკორიას თქმით : “საქართველოში არსებობს სპეციალიზებული სკოლა, ასევე მხედველობა დაქვეითებულ ბავშვები სწავლობენ ჩვეულებრივ საჯარო სკოლებში, ისინი გადიან როგორც სასკოლო პროგრამას, ასევე მათთვის შექმნილ რამდენიმე საგანსაც. Aამჯერად ტარდება ტრენინგები მასწავლებლებისათვის, თუ როგორ მოექცნენ ასეთ ბავშვებს,
განათლების სამინისტრო, 2011 წლიდან შესთავაზებს სპეციალურ გეგმას, თუ როგორ უნდა მოექცნენ, ბავშვებს, რომლებიც სწავლობენ არასპეციალიზებურ სკოლაში., ასევე განათლების სამინისტრომ გამოუშვა წიგნი ” ვისწავლოთ ერთად” სადაც აღწერილია თუ როგრ უნდა მოვექცეთ უსინათლო ბავშვებს.

Gამოცდებისა და შეფასების ეროვნული ცენტრის წარმომადგენლის, მაია გაბუნიას თქმით, “უსინათლო ბავშვები, ჩვეულებრივ, ბრაილის შრიფტიტ აბარებენ გამოცდებს, და რამდენიმე მათგანი ჩაირიცხა კიდეც.2009 წლისათვის, 2 სტუდენტი ჩაირიცხა: ნუცუბიძე ირაკლი და კაპანაძე მარიამი..”

რაც შეეხება არჩევნებში მონაწილეობას, ადრე უსიანათლო ადამიანები, ახლობლის დახმარებით აძლევდნენ ხმას, თუმცა, როგორც ცესკკოს წარმომადგენლის, მაია დაგნაძე ამბობს:: ხშირი იყო შემთხვევები, როდესაც, უსინათლოები ჩიოდნენ რომ ახლობლები, არ ასრულებდნენ მათ თხოვნას და სხვას აძლევსდნენ ხმას, ამიტომ ბიულეტენები დაიბეჭდება ბრაილის შრიფტიტ, ისინი ინდივიდუალურად, თავადვე მისცემენ ხმას.
რაც შეეხება კანონმდებლობას, ინვალიდობის სფეროში სახელმწიფო, პოლიტიკის მიზნისა და ამოცანების მისაღწევად, საჭიროა გარკვეულ ღონისძიებათა თანმარსებული დაგეგმვა და განხორციელება, ასრებული რესურსების ეფექტიანად გამოყენება. ამისათვის შეიძლება აგამოვყოთ შემდეგი პრიორიტეტები.
ჯანმრთელობა და სოციალური დაცვა, ხელმისაწვდომი გარემოს შექმნა, განათლება, დასაქმება, თვითრეალიზების სფერო.